Jakie są zależności między postępowaniem karnym i cywilnym? Czy oba postępowania są ze sobą powiązane, czy mogą się toczyć niezależnie, czy wszczęcie jednego przed drugim jest wskazane?

Postępowania karne i cywilne mogą na siebie oddziaływać, zwłaszcza gdy oba postępowania toczą się równocześnie (równolegle) lub oddziałują, gdy postępowanie cywilne toczy się po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego wyrokiem skazującym.

Jeżeli postępowania karne i cywilne toczą się jednocześnie, sąd w postępowaniu cywilnym, po rozważeniu wszystkich okoliczności danej sprawy, może z urzędu zawiesić postępowanie cywilne (art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c.). W praktyce przepis ten nie jednak stosowany, sąd cywilny bowiem władny jest poczynić samodzielnie ustalenia niezbędne do osądzenia sprawy.

Gdy postępowanie cywilne toczy się po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego wyrokiem skazującym, ustalenia faktyczne sądu karnego co do popełnienia przestępstwa bezwzględnie wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Wyrok karny uniewinniający oraz wyrok karny warunkowo umarzający postępowanie nie wiąże sądu w postępowaniu cywilnym, gdyż brak przestępstwa nie wyklucza odpowiedzialności cywilnej.

Należy przy tym pamiętać, że przedawnienie roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym następuje z upływem trzech lat od dnia dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie, a do tego czasu często nie udaje się zakończyć prawomocnie postępowania karnego. Wszczęcie postępowania karnego przed postępowaniem cywilnym nie jest zatem bezwzględnie konieczne i jedynie w nielicznych przypadkach może się okazać wskazane.